NYC stories #2 - Muzyczny Nowy Jork

Jak wspomniałem w pierwszej części kurtularnego spojrzenia na Nowy Jork, lista piosenek, które w jakimś stopniu dotyczą amerykańskiej metropolii to ponad 1200 pozycji. Kilka z nich jednak wpisuje się mocniej w to miasto, niż inne, kilka z nich jest tak silnie związane z Nowym Jorkiem, że trzeba je wyróżnić.

Jak Nowy Jork wygląda w muzyce? Przyjrzyjmy się. A raczej przysłuchajmy! Oto dziesięć wybranych przeze mnie piosenek.

Frank Sinatra czyli Nowy Jork jako synonim sukcesu

Głupio byłoby zacząć od innej postaci, niż Frank Sinatra – chyba najbardziej znanego amerykańskiego piosenkarza, który nagrał jedną z najsłynniejszych piosenek o Nowym Jorku o zaskakującym tytule. W New York, New York miasto przedstawione jest jako miejsce, w którym może niełatwo odnieść sukces, ale jeśli już komuś się ta sztuka uda, to sukcesy odnosił będzie wszędzie. Frank chce się budzić w mieście, które nigdy nie zasypia, chce je zdobyć, być jego królem. ("I want to wake up in a city/ That doesn't sleep/ And find I'm king of the hill/ Top of the heap.")

 Jay-Z czyli Nowy Jork jako spełniająca marzenia betonowa dżungla

Jay-Z, urodzony w Brooklynie jeden z najbogatszych raperów świata, zaprosił w 2009 roku do współpracy Alicię Keys i... razem nagrali numer szybko obwołany hymnem Nowego Jorku. Empire State of Mind dostało też specjalne określenie – orkiestrowa rapowana ballada (wolne tłumaczenie). Znacie jakiś inny utwór, który można by tak określić? ;) A co w piosence? Nowy Jork jako miasto, w którym spełniają się marzenia, w którym zrobić można wszystko, którego ulice sprawiają, że człowiek czuje się odnowiony. Mamy też nawiązanie do utworu, który przesłuchaliście przed chwilą („I’m the new Sinatra/ And since I made it here/ I can make it anywhere”) A w teledysku? Podróż po Nowym Jorku chyba jeszcze szybsza, niż nasza zeszłotygodniowa.

 Bob Dylan czyli Nowy Jork jako miasto jedno z wielu

Wracamy do klasyki – Bob Dylan na wczesnym etapie kariery (pierwszy album!) nagrał piosenkę po przyjeździe do Nowego Jorku. Mogłoby się wydawać, że największa amerykańska aglomeracja zrobi wrażenie na wędrowcu („Ramblin' outa the wild West/ Leavin' the towns I love the best.”), a jednak Bob w Nowym Jorku tylko marznie podczas najsroższej zimy od siedemnastu lat, szwenda się po mieście, jeździ metrem, pije kawę, gra swoje piosenki, aż w końcu rusza w dalszą podróż. (“So one mornin' when the sun was warm/ I rambled out of New York town./ Pulled my cap down over my eyes/ And headed out for the western skies./ So long, New York.”) Miasto jak miasto. Czym się tu zachwycać?

 U2 czyli Nowy Jork jak choinka

Irlandczycy w Nowym Jorku. W pierwszej części kurtularnego Nowego Jorku przedstawiłem Wam wrażenia jednego z Irlandczyków – bohatera powieści „Ulica marzycieli” z pobytu w Nowym Jorku. Teraz pora na bardziej znanych obywateli Irlandii – U2. Zaczynają niezwykle skromnym stwierdzeniem, że skoro wylądowali na JFK, to miasto należy już do nich. („It was a cold and wet December day/ When we touched the ground at JFK/ Snow was melting on the ground/ On BLS I heard the sound/ Of an angel./ New York, like a Christmas tree/ Tonight this city belongs to me/ Angel.”) Chyba dobrze poczuli się w mieście, skoro już po kilku sekundach stwierdzili, że całe miasto jest ich. W piosence bardzo widoczne są odwołania jazzowe – Bono śpiewa o Milesie Davisie i Johnie Coltrane, jazzowe dźwięki słychać też w sferze muzycznej.

 John Coltrane czyli Central Park zwiedzony z zamkniętymi oczami

Da się zwiedzać miasto z zamkniętymi oczami? John Coltrane pokazuje, że się da i instrumentalnym utworem opowiada o Central Parku. I jak? Działa? Co widzicie?

Tom Waits czyli Nowy Jork, w którym życie toczy się w pociągach do centrum

Patrząc na obrazki z Nowego Jorku pewnie myślicie, że łatwo się tu zakochać, bo to miasto pełne pięknych ludzi i możliwości? Tom Waits powie Wam coś innego. Wie, że nocne życie toczy się w pociągach, pełnych dziewcząt z Brooklynu, które jadą do centrum. Jadąc w takim wagoniku (doskonale znany z filmów obraz bohatera jadącego ponurym nowojorskim metrem) wypatruje swojej ukochanej. (“Will I see you tonight on a downtown train/ All my dreams, all my dreams fall like rain/ On a downtown train”) W jego interpretacji to miasto inne, niż u innych – nie raj i miejsce szczęśliwości, a miejsce ponure i zaciemnione, w którym ludzie wędrują samotnie ulicami.

Sting czyli legalny obcy w Nowym Jorku

Skoro Irlandczycy mogą chodzić po nowojorskich ulicach, to dlaczego nie mieliby tego robić Anglicy? A szczególnie jeden z nich – Sting. Czy trzeba mówić coś więcej? Czy będąc w Nowym Jorku widzieliście faceta z laską, spacerującego Piątą Aleją i odróżniającego się od innych akcentem? („I don't drink coffee I take tea my dear/ I like my toast done on one side/ And you can hear it in my accent when I talk/ I'm an Englishman in New York./ See me walking down Fifth Avenue/ A walking cane here at my side/ I take it everywhere I walk/ I'm an Englishman in New York”)

Madonna czyli Nowy Jork jako najlepsze miasto na Ziemi

Gdybyście tego do tej pory nie wiedzieli – Madonna generalnie nie lubi żadnego miasta, ale lubi Nowy Jork. Czymś więc jednak NY musi się różnić od wszystkich innych prawda? Skoro wszystkie miasta sprawiają, że jest smutna, a Nowy Jork ją zadowala trudno dziwić się odzie, jaką wykonuje Madonna. („Other cities always make me mad/ Other places always make me sad/ No other city ever made me glad/ Except New York”) A gdyby komuś nie podobała się taka postawa Madonna ma gotową odpowiedź – “If you don't like my ttitude, then you can F-off/ Just go to Texas, isn't that where they golf?/ New York is not for little pussies who scream/ If you can't stand the heat, then get off my street.”

 John Lennon czyli Nowy Jork jako miasto, gdzie ludzie mają siłę

I John Lennon, który zginął w Nowym Jorku napisał o tym mieście piosenkę. Paląc marihuanę z Davisem Peelem zachwycał się siłą Nowojorczyków. W Nowym Jorku znalazł nawet to, co zostawił w Anglii („But found that we had left it/ back in London.”). Cóż. On coś w tym mieście znalazł, Anglia i kultura kogoś straciła.

Bruce Springsteen czyli Nowy Jork jako niebezpieczne i romantyczne miasto

Oto nadciąga człowiek, którego można by określić mianem "muzycznego kapitana Ameryki". Jakie to szczęście dla Bruce’a, że Nowy Jork nocą to niebezpieczne miasto! („It's midnight in Manhattan, this is no time to get cute/ It's a mad dog's promenade/ So walk tall or baby don't walk at all.”) Dzięki temu mógł wziąć dziewczynę pod rękę i dumnie poprowadzić ją przez Broadway. I znów powraca temat pociągów metra jakimi przemieszczają się Nowojorczycy i znów kobieta nie chce z niego skorzystać. (wiem, że prawie dziesięć minut może odstraszać, ale co to jest za wykonanie!)

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

bonus - Nowy Jork jako synonim sukcesu... nieosiągalnego

Jak diametralnie różnie brzmi wersja piosenki New York, New York wykonywana przez Carey Mulligan od tej, którą śpiewa Sinatra! Rozwodziłem się już nad tym w recenzji filmu "Wstyd", ale warto to przypomnieć również w tym miejscu. To wykonanie, które pozbawia wszelkiej nadziei. Niby jest szansa na sukces, ale to raczej jak wołanie o pomoc.

Nowy Jork doczekał się piosenki od niemal każdego szanującego się artysty. To w tym miejscu lubią osadzać akcje swoich utworów, czy wręcz śpiewać o architekturze i o całym mieście. Z oczywistych względów wiele piosenek zostało przeze mnie pominiętych – jedne bardziej świadomie, inne mniej – co pozwala Wam wskazać mi utwory, które powinny się tu znaleźć. Bądźcie współtwórcami muzycznego obrazu Nowego Jorku, rozwińcie moją listę, wpisując w komentarzach piosenki, które powinny się na niej znaleźć.

A w przyszłym tygodniu sprawdzimy jak to miasto prezentuje się na ekranach kin.

Kurtularny Nowy Jork:

• #1 - Przewodnik kurtularny
• #2 - Muzyczny Nowy Jork 
• #3 - Filmowy Nowy Jork 
• #4 - 9/11

zdjęcie: http://www.limoenvy.com